Lucky luke

Ai nhớ anh chàng này không?

Là một tượng đài trong làng truyện tranh Pháp - Bỉ. Được dịch ra hơn 60 thứ tiếng, phát hành liên tục từ năm 1946 đến nay, kể cả sau khi tác giả đã qua đời. Lucky Luke gã cao bồi nghèo đơn độc là người bạn đồng hành với bao thế hệ tuổi thơ trên thế giới, trong đó có cả VN.

Nón trắng, gilet đen, chemise vàng, châle (khăn quàng) đỏ, jean xanh, bốt nâu là bộ đồng phục duy nhất của LL. Trên lưng con ngựa Jolly Jumper nhanh nhất miền tây, chàng cao bồi bắn nhanh hơn cái bóng của mình rảo bước qua khắp các nẻo đường miền viễn tây. Công việc thường thấy của LL là bênh vực người cô thế, bắt tội phạm, hộ tống yếu nhân. Các tội phạm mà LL đã đối đầu có những huyền thoại thật sự của miền Viễn Tây như: anh em nhà Dalton, Jesse James, Billy The Kid, Calamity Jane... Các sự kiện trọng đại trong lịch sử khai hoang nước Mỹ như: Cuộc đua đến Oklahoma, cuộc đổ xô tìm vàng ở Klondie hay vụ tắm máu trang trại OK Coral cũng được tái hiện trong LL, tất nhiên là tái hiện theo phong cách hóm hỉnh và dí dỏm đặc trưng của người Pháp.

Là một bộ truyện lấy chủ đề miền viễn tây, nhưng LL lại chưa hề thành công trên chính mảnh đất Hoa Kỳ của mình, và cả nước Anh nữa. Có lẽ là do sự khác biệt, pha lẫn kỳ thị giữa hai nền văn hóa Anh - Pháp từ bao đời nay? (Mỹ thì cũng chả khác Anh mấy) Người Mỹ còn chuộng manga Nhật hơn là những Lucky Luke hay TinTin.

Những tập Lucky Luke đầu tiên lưu hành tại Việt Nam khá sớm, trong thập kỷ 70 của thế kỷ trước. Truyện in trắng đen, giữ đúng kích thước của truyện gốc và ... lời thoại bằng tiếng Pháp, cậu hai tôi từng dạy tiếng Pháp cho má và các cậu dì bằng truyện Lucky Luke và TinTin. Khoảng năm 93 - 94, truyện được in lại nhưng kích thước thì bị "chặt" nhỏ ra làm đôi, giống như kích thước của truyện Doremon thời kỳ đầu, và chỉ ra được đâu như 10 tập (?). Năm 1998, lần đầu tiên, nxb Trẻ chính thức ký hợp đồng với nxb Dargaud (Đạc-gô) đưa Lucky Luke trở lại nguyên bản nhất và Việt hóa nhất đến tay người đọc.
Trong 2 năm (98-2000), gần 80 tập truyện Lucky Luke đến tay độc giả VN tạo nên một kỷ lục cho truyện tranh Châu Âu xuất bản tại VN mà đến nay chưa có bộ truyện nào làm lại được. Mặc dù trong quá trình xuất bản LL, nxb Trẻ cũng khá nhanh tay khi xuất bản xen kẽ Spirou và Fantasio (Phan Tân - Sĩ Phú), Marsupilami và Iznogoud để thừa thắng xông lên nhưng không có bộ nào gây tiếng vang như Lucky Luke. Bộ truyện năm 98 thu thập đầy đủ những ấn bản LL từ năm 46 đến tận năm 99 (tập truyện mới nhất đến thời điểm đó) tuy nhiên cũng khá lộn xộn trong thứ tự các tập truyện, chưa kể những chuyện của Rantanplan bị lẫn vào (cá nhân tôi cực không thích seri Rantanplan chút nào).
Năm 2011, sau hơn 10 năm vắng bóng, First New quyết định tái bản Lucky Luke, có bổ sung thêm những truyện mới từ sau năm 2000. Lần tái bản này hình thức đẹp, màu sắc và giấy tốt hơn xưa, nhà phát hành cũng rất tâm lý khi mời cả anh Hữu Thiện - anh Chủ Nhiệm CLB LL của 11 năm trước tiếp tục phụ trách góc bình luận cuối mỗi truyện. Tuy nhiên, có lẽ do mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình làm việc, góc bình luận đột ngột "mất tích" ở những số cuối và truyện kết thúc cũng khá đột ngột mà ko báo trước (dù có bổ sung truyện mới, nhưng so với lần xuất bản năm 98, thiếu đi trên dưới 20 truyện - đặc biệt phần truyện thuộc về nxb Dupuis bên Pháp hoàn toàn ko xuất bản trong lần này). Đây là hành động ăn xổi ở thì, ko tôn trọng độc giả của First New.

Sau khi tác giả Moris mất đi, những học trò của ông như Achdé, Laurent Gerra (kịch bản) vẫn tiếp tục sáng tác, hàng năm mang lại cho người đọc những cuộc phiêu lưu mới về chàng cao bồi đơn độc.

Hiền Bái.